Bütün dünyayı etkisi altına alan COVID-19 salgını dijital dönüşüme geçişi hızlandırdı. Bu süreci çeşitli verilerle değerlendiren Gartner, 2021 yılı için stratejik teknoloji trendlerini açıkladı. İşletmeler, çalışanlarının pandemi döneminin gerektirdiği hijyen kurallarına uyup uymadığını tespit etmek için çeşitli sensörler veya RFID etiketleri kullandı. Böylece insanların gerekli protokolleri ihlal etmesi durumunda, uyarıya tâbi tutulması için bilgisayar görüşlerinden destek alındı.
Bilgisayarlardan alınan yardım sonrasında elde edilen davranışsal veriler, insanların işte nasıl davrandıklarını belirlemek için kuruluşlar tarafından toplanarak analiz edildi. Toplanan verilerin kişilerin davranışlarını yönlendirmek için kullanılmasına ise Davranış İnterneti (IoB) ismi verildi. Gartner, IoB’nin COVID-19 ve dünyanın mevcut ekonomik durumunun yol açtığı kargaşada esnek işletmelerin ihtiyaç duyduğu rahatlığı sağlayacak dokuz stratejik teknoloji trendinden biridir, diyor.
Teknoloji Trendleri Üç Tema Altında Toplanıyor
Brian Burke, 2020 yılının benzeri görülmemiş sosyoekonomik zorlukları organizasyonel esnekliğin geleceği dönüştürmesini ve oluşturmasını gerektiriyor, diyerek 2021 yılının teknoloji trendlerini üç tema altında topluyor. Bu temalar; insan merkezlilik, konumdan bağımsızlık ve esnek teslimattır.
- İnsan Merkezlilik: Pandemi süreci bir işyerinde kaç kişinin çalıştığını veya kuruluşlarla etkileşime girdiğini değiştirse de insanlar hala tüm işlerin merkezindedir. Günümüz ortamında insanların dijital dönüşüme ayak uydurabilmesi için bir sürece ihtiyacı vardır.
- Konumdan Bağımsızlık: COVID-19 salgını; çalışanların, müşterilerin, tedarikçilerin ve organizasyonel ekosistemlerin fiziksel olarak var olduğu yerleri değiştirdi. Konumdan bağımsızlık, iş dünyasının bu yeni çalışma biçimini desteklemek için birçok teknoloji değişikliği gerektiriyor.
- Dirençli Teslimat: İster pandemi süreci ister durgunluk olsun, dünya üzerinde her zaman dalgalanmalar vardır. Bu dalgalanmalarda organizasyonlar kendilerini dönüşüme adapte edebilirse her türlü duruma ayak uydurabilir.
Açıklanan teknoloji trendlerini üç tema altında topladıktan sonra Gartner, belirlenen 9 stratejik teknoloji trendinin birbirinden bağımsız olmadığını belirtiyor. Birbirinden bağımsız olmayan trendler bir bütün haline geldiğinde birbirlerini güçlendiriyor. Böylece Gartner, bu trendlerin 5 ila 10 yıl içinde kuruluşlara rehberlik edecek kurumsal esnekliği sağlayacağını ifade ediyor.
1- Davranışların İnterneti (IoB)
IoB, kişilerin davranışlarını değiştirmek için verileri kullanmakla ilgilidir. İnsanların günlük yaşantılarından veri toplanmasını sağlayan teknolojilerin artması, elde edilen verilerle kişilere geri dönüş yaparak onların davranışlarını değiştirmek için kullanılabilir. IoB; kamu sektörü ve devlet kurumları tarafından işlenen vatandaş verileri, ticari müşteri verileri, sosyal medya gibi çeşitli kaynaklardan birçok veri toplayabilir, birleştirebilir ve işleyebilir.
IoB, kullanan kişilerin tercihlerine bağlı olarak etik ve toplumsal çıkarımlara sahiptir. IoB, birçok alanda kullanılabilir. Örneğin sağlık sigortasıyla alakalı bir şirket vermiş olduğu primleri azaltmak için müşterilerinin fiziksel aktivitelerini takip etmek amacıyla giyilebilir eşyaları takip edebilir. Buna ek olarak IoB’nin benimsenmesi ve kullanılabilirliği, ülkelerin ve bölgelerin kendi gizlilik yasalarına bağlıdır.
2- Toplam Deneyim
Gartner toplam deneyimi; iş sonucunu dönüştürmek için çoklu deneyim, müşteri deneyimi, çalışan deneyimi ve kullanıcı deneyimi şeklinde birleştiriyor. Toplam deneyim ile amaç, teknolojiden çalışanlara, müşterilere ve kullanıcılara kadar olan bu parçaların kesiştiği genel deneyimi iyileştirmektir.
Bir kurumda elde edilen deneyimlerin her birini ayrı ayrı iyileştirmek yerine her deneyimi birbirine sıkı bir şekilde bağlamak, o kurumu rakiplerinden ayırır ve kopyası zor bir şekilde farklılaştırarak sürdürülebilir rekabet avantajı yaratır.
3- Gizliliği Artıran Bilgi İşlem
Gizliliği artıran bilgi işlem, verileri kullanırken koruyan üç teknolojiye sahiptir:
- Verilerin hassas bir şekilde işlenmesine ve analiz edilmesine olanak sağlayan güvenli bir ortam olur.
- Merkezi olmayan bir şekilde işletme ve analitiği gerçekleştirir.
- Veriyi işlemeden veya analitik işlemden önce verileri ve algoritmaları şifreler.
Bu eğilim ile kuruluşlar araştırmalarını yaparken gizliliğini koruyarak güvenli bir iş birliği yapabilir.
4- Dağıtılmış Bulut
Bulut hizmetlerinin fiziksel konumlarının farklı yerlere dağıtılmasına dağıtılmış bulut denir. Kuruluşların fiziksel konumları farklı olan hizmetlere yakın olması, gecikmelerde yaşanabilecek sıkıntıları ortadan kaldırmayı sağlar. Ek olarak, veri maliyetlerini düşürür ve verilerin belirli bir coğrafi alanda kalması gerektiğini belirleyen yasalara uyum sağlamaya yardımcı olur.
Bununla birlikte, kuruluşların genel buluttan yararlandıkları ve maliyetli, karmaşık olabilen kendi özel bulutlarını yönetemedikleri anlamına gelir. Garnter bu noktada dağıtılmış bulutun, bulut teknolojisinin geleceği olduğunu vurguluyor.
5- Öncelik Dijitaldir
Teknoloji trendlerinin takip edilmesi gereken diğer bir noktasıysa her yerde operasyonlar kurulmasıdır. İşletmelerin COVID-19 salgınından başarılı bir şekilde çıkması için her yerde operasyon modeli hayati önem taşıyacak. Esasında bu işletim şekli müşteriler, işverenler ve çalışanların fiziksel olarak bir arada olmasına gerek kalmadan işleyişin devam etmesini sağlar. Günümüzde çeşitli işlemler için öncelik dijitaldir.
Buna örnek olarak sadece mobil olan ancak para transferinden hesap açmaya kadar her şeyi fiziksel etkileşim olmadan gerçekleştiren bankalar verilebilir. Dijital, her zaman varsayılan olmalıdır. Ancak bu durum fiziksel alanın bir yeri olmadığı anlamına gelmez. Örneğin bir mağazada müşteriler fiziksel temasa gerek kalmadan check-out gibi dijital olarak geliştirilmelidir.
6- Siber Güvenlik Ağı
Gartner siber güvenlik ağını esnek ve güvenilir olan siber güvenlik kontrolüne aynı zamanda bunun ölçeklenebilir olmasına bağlı bir mimari yaklaşım olarak tanımlıyor. Günümüz teknolojisiyle artık birçok varlık, geleneksel hale gelmiş güvenlik çerçevelerinin dışında bulunuyor. Siber güvenlik ağı da temel olarak güvenlik çevresinin bir kişinin veya nesnenin kimliği etrafında tanımlanmasına olanak tanıyor.
Böylece siber güvenlik ağı için politika düzenlemesi merkezileştiriliyor ve uygulama alanını dağıtarak daha modüler ve duyarlı bir güvenlik yaklaşımı sağlanıyor. Bütün bunlara ek olarak çevre korumasının anlamının giderek azalması, duvarlarla çevrili olan bir şehrin güvenlik yaklaşımı mevcut ihtiyaçlara göre geliştirilmelidir.
7- Akıllı, Birleştirilebilir İşletme
Gartner; akıllı, birleştirilebilir işletme derken bir işletmenin mevcut koşullara göre kendini uyarlayabilmesini ve temelde yeniden düzenleyebilmesini kastediyor. Bu çerçevede değerlendirildiğinde akıllı, birleştirilebilir işletmeler dijital dönüşümü sağlamak için dijital iş stratejisini hızlandırma konusunda daha çevik olmalıdır. Buna ek olarak kuruluşların verilerden ve yeniliklerden haberdar olarak hızlı kararlar vermesi gerekir.
Kuruluşların bunu başarılı bir şekilde yapabilmesi için bilgiye erişiminin sağlam olması lazımdır. Daha sonrasında kuruluşlar bu bilgiyi daha iyi iç görülerle artırmalı ve iç görünün sonuçlarına hızlı bir şekilde yanıt verebilmelidir. Bu aynı zamanda organizasyon genelinde artan bireyselliği ve demokratikleşmeyi içerir. Teknoloji trendlerinin bu şekilde uygulanmasıyla işletmelerin bazı kısımlarının verimsiz süreçlerle tıkanmasının önüne geçilir.
8- Yapay Zekâ Mühendisliği
Teknoloji trendlerinin bir diğeri yapay zeka mühendisliğidir. Bir kuruluşun güçlü bir yapay zekâ mühendisliği stratejisine sahip olması bu alana yapılan yatırımların tam değerini sunar. Ayrıca ortaya koyulan yapay zekâ modellerinin performansını, ölçeklenebilirliğini, yorumlanabilirliğini ve güvenilirliğini daha kolay bir hale getirir. Genel anlamda yapay zekâ projeleri sürdürülebilirlik, ölçeklenebilirlik gibi sorunlarla karşı karşıya kalır. Bu tür sorunlar da yapay zekayı kuruluş için bir zorluk haline getirir.
Yapay zekâ mühendisliği ile yapay zekâ bir dizi özelleştirilmiş ve izole edilmiş projeler yerine genel bir sürecin haline getirilir. Birden fazla kullanılan AI tekniğinin kombinasyonu operasyonel hale getirilirken daha net bir değer yolu sağlanır. Sorumlu yapay zekâ; güven, etik, adalet, uyumluluk ve yorumlanabilirlik gibi sorunlarla baş edebilir. Böylece AI hesap verilebilirliği operasyonel bir hale getirir.
9- Son Teknoloji Trendi: Hiperotomasyon
Hiperotomasyon fikriyle bir organizasyon içinde otomatik hale dönüştürülebilecek her şey otomatikleştirilir. Ayrıca hiperotomasyon, çağdaşlaştırılmamış eski iş süreçlerine sahip kuruluşlar tarafından yönlendirilir ve kuruluşlar için son derece pahalı ve kapsamlı sorunlar yaratır. Dijital işlerin hızlanması verimlilik, hız ve demokratikleşmeyi beraberinde getirir.
Bundan dolayı pek çok kuruluş, yalın, bütünleştirilmiş teknolojilerden oluşan bir yama çalışmasıyla desteklenmelidir. Bu noktada ise verimlilik, etkinlik ve iş çevikliğine odaklanmayan kuruluşlar 2021 yılı için belirlenen teknoloji trendlerine göre önümüzdeki yıllarda geride kalacaktır.
