Çin Komünist Partisi’nin yayın organı olan Global Times gazetesinin bildirdiğine göre, ülkenin farklı yerlerinde kısmen uygulanan proje ile vatandaşların davranışları ‘sosyal güven’ adı altında puanlama sistemi kuruldu. Bu puanlama sistemiyle vatandaşlar ödül veya ceza alacak. Ayrıca hükümet, mevcutta olan 176 milyon kamera sayısını iki katına çıkarmayı düşünüyor.
Çin’de 2020 yılı içerisinde bütün ülkeyi kapsaması beklenen bu puanlama sisteminde, vatandaşlar, yüz tanıma, sosyal medya kullanımı gibi ölçütler değerlendirilecek. Bu değerlendirmelere göre kara listeye giren 11 milyon 140 bin kişi uçağa binmekten menedildi.
Sosyal Kredi Uygulaması Neleri Kapsıyor?
Sosyal kredi puanlaması sisteminde puanlar belirlenirken, insanların harcama alışkanlıkları, arkadaş çevresi gibi kapsamlı detayların etkili olduğu bir algoritma etkili olacak. Bu şekilde insanların, kırmızı ışıkta geçmeleri, sigara içilmeyen bölgelerde sigara içilmesi, borçlu kişilerin borçlarını zamanında ödemesi, toplumsal sorumluluk projelerinde yer alma gibi durumlar değerlendiriliyor.
Düzenlenen bu puanlama sistemi, sivil vatandaşların yanı sıra devlet kurumlarında da otoriteyi sağlamak amacıyla da kullanılacak. Örneğin bir kişi ordudan ayrılmak istediğinde kredi puanı düşürülerek, kara listeye alınabilecek. Ayrıca 18-45 yaş arasında bulunan kişilerin puanlamasına göre kariyer fırsatları da sunulması planlanıyor. Günümüzde oldukça önem arz eden tavsiye mektuplarının yerini bu sosyal kredi puanlama sisteminin alması hedefleniyor.
Sosyal Kredi Uygulaması Başka Ülkelerde Nasıl Uygulanıyor?
Şili, Pinochet diktatörlüğünün ilk günlerinden beri, bir Ticari Bilgi Rehberi (DICOM) ülkenin ekonomik hayatında önemli bir yere sahip bulunuyor. DICOM puanları düşük olan vatandaşlar, konut bulmakta, kredi almakta ve sistemin amaçlanan kullanımı olmasa da iş bulmakta zorlanır.
Yeni Ekonomi Vakfı, 2018’de Çin vatandaşının puanını Birleşik Krallık’ta bulunan diğer derecelendirme sistemleriyle karşılaştırdı. Bu sistemler, iş başvurularını filtrelemek, sosyal hizmetlere erişimi belirlemek, sunulan reklamları belirlemek ve benzeri durumlar için bir vatandaşın kredi puanı, telefon kullanımı, kira ödemesi gibi verileri kullanmayı içerir. Bu açıdan bakınca Çin’de bulunan sosyal kredi ile benzerlik gösteriyor.
